ERZURUM HALK
OYUNLARI
Erzurum asırlar boyunca Asya ve Avrupa arasında önemli bir geçit
ve ticaret merkezi olmuştur.İran ve Kafkasya üzerinden gelen
kavimlerle avrupadaki diğer kavimlerlerin kültürlerinin etkisi
altında kalan ilimiz,
kökü tarihin derinliklerine kadar uzanan zengin bir kültür
hazinesine sahiptir.Yöremiz halk oyunları Türk bedii zevkini,
kahramanlık mekıbelerini insan psikolojisinin tezahürlerini bölgenin
adet ve ananelerini en güzel ve etkileyici şekilde yansıtır.Yöremiz
ve çevresinde oynanan oyunlara Bar adı verilir. Moğollarda ve
Altay Türklerinde Bar, davulun adıdır. Bar sözcüğünün kökeni
ve anlamı üzerinde çok çeşitli görüşler vardır.
- Bar, Dadaşın oyununun adıdır.
- Bar, Erzurum dolaylarındaki toplu oyunların adıdır
- Bar, Davul eşliğinde oynanan oyundur
- Bar, Şaman olan Türklerin şölenlerinde, davul eşliğinde
oynadıkları
oyunlardır.
Bar,Barça,Baru söylenişleri eski metin,lugat ve diyaleklerde
hep topluluk, elbirliği anlamı ile kayıtlıdır. Eski çağda
ilkel insanlar birtakım korku ve inançların etkisi altında
bulundukları için hayatlarını çeşitli törenlerle idame
ettirir ve bu ayinlerin davulla yaparlarmış İlk zamanlarda
hayvan derileri toprağın altında kısmen çürütülür bir
nevi tabaklama usulü ile elde edilen bu derilerden davullar yapılırdı.
Şaman Türkleri bunlara Tüngür demiş, daha sonra Kös adını
almıştır. Erzurum'un milli çalgıları davulla beraber
Zurna,Ney ve Zilli teftir. Erzurum davulu
hazırlanırken, daha çok koyun ve keçi derisi kasnağa geçirilir
ve sesin ayarlanmasına özel bir önem verilir. bu bakımdan
Erzurum davulu diğer davullardan daha tok seslidir.Gurup halinde
oynanan barlar en az beş kişi ile oynanır. Bu oyunlar sonlara
doğru hızlanarak sekme denilen çevik hareketlerle oynanır. başlangıçta
elele
tutan oyuncular süratli kısımda birbirlerinin omuzlarından
tutarlar. Oyunun başında Barbaşı, sonunda da Pöççük
denilen oyuncu bulunur. Barbaşı ve Pöççük ellerinde birer
beyaz mendil tutarlar. bazen barlarda kullanılan melodiler halay
oyunlarında kullanılmaktadır. Bar daha çok erkekler tarafından
oynandığından erkek
oyunu olarak nitelenebilir.kadınlar tarafından oynanan barlarda
mevcuttur bunların yanısıra alacıbar adıyla anılan erkekli
kadınlı barlarda vardır.
Erzurum Bar Oyunları ile Diğer Halk Oyunları
ağcaferikler,alacabar,aldımpram,aşırma barı,aşşahtan
gelirem,başbar,ben bir kavak olaydım,bir taş attım çeğile,Bitlis
koçerisi,daldalan barı,durna barı,erfene,Ermeni barları,ErzurumBarları,felek,güzeller
barı,hanım barı,hayvan taklit oyunları,heynare,hoş
bilezik,karadüzen,Köroğlu barı,kutkut barı,Kürdün ayavanı
barı,Kürt barı,lavik barı,osman ağa,sallama,sarhoş barı,sökme
barı sıçratma,sürtme barı,tamzara barı,tatyan,tavuk barı,
tello,temirağa,tersine,tikine bar,Torurm barı,Durna barı,Uzundere,Yayla
barı,Hançer Barı